Jak powstaje zorza polarna? 
Zorza polarna to niezwykle widowiskowe i fascynujące zjawisko świetlne na niebie, które jest wynikiem działania Słońca. Zjawisko to najczęściej obserwujemy w okolicach biegunów – północnego i południowego, ale w szczególnych warunkach może być widoczne nawet w Polsce czy nad Morzem Śródziemnym.
Zorza polarna powstaje na wysokości około 100 km nad powierzchnią ziemi. Słońce emituje strumień naładowanych cząstek, których intensywność wzrasta podczas rozbłysków. Cząstki te, napotykając pole magnetyczne Ziemi, są kierowane ku biegunom. Ich zderzenie z gazami atmosferycznymi tworzy niesamowity efekt świetlny.
Od czego zależy kolor zorzy polarnej?
Kolory zorzy polarnej zależą od rodzaju gazu, z którym zetkną się naładowane cząstki. Gdy cząstki wchodzą w interakcję z tlenem, możemy obserwować kolory zielone lub czerwone. Reakcja z azotem daje kolory bordowe i fioletowe, a połączenie z wodorem i helem tworzy odcienie niebieskie i fioletowe. W sytuacji zetknięcia cząstek z mieszaniną tlenu i azotu, zorza przybiera barwę żółtą.
Gdzie obserwować zorzę polarną?
Zorze polarne są powszechne na biegunie północnym (Aurora borealis) oraz południowym (Aurora australis). Najlepiej widoczne są z takich miejsc jak Skandynawia, Laponia, Islandia, Grenlandia, Rosja i Alaska. Jednak w okresach największej aktywności słonecznej, zorze mogą pojawić się również w innych częściach świata, w tym w... Polsce.
Jak obserwować zorzę polarną?
Najlepszymi okresami do obserwacji zjawiska są wczesna wiosna oraz jesień i zima, gdyż w okolicach biegunów panują wtedy bardzo długie noce. Na Islandii i w Norwegii, czyli w miejscach najczęściej odwiedzanych przez osoby "polujące" na zorze, latem ma miejsce dzień polarny, a w takich warunkach nie da się zobaczyć zorzy.
Jak fotografować zorzę polarną telefonem?
Zdjęcia zorzy polarnej mogą być wyjątkowo piękne, ale też trudne do wykonania, zwłaszcza smartfonem. Współczesne modele smartfonów coraz lepiej radzą sobie z fotografowaniem nocnym, ale nadal wymagają pewnej wiedzy i przygotowania. Oto kilka wskazówek:
Sprzęt: Upewnij się, że Twój telefon ma możliwość manualnego ustawiania parametrów zdjęcia (czas naświetlania, ISO, balans bieli itp.). Niektóre telefony mają specjalne tryby do zdjęć nocnych lub długich ekspozycji. Zastosowanie statywu będzie również niezbędne do stabilizacji obrazu.
Aplikacje: Rozważ użycie specjalistycznych aplikacji do fotografii, które pozwalają na więcej manualnych ustawień niż standardowa aplikacja aparatu w Twoim telefonie. Aplikacje takie jak Adobe Lightroom, Camera FV-5 Lite czy ProCam X mogą oferować zaawansowane opcje, potrzebne do fotografowania zorzy polarnej.
Ustawienia
Czas ekspozycji: Zazwyczaj potrzebujesz dłuższego czasu naświetlania, aby uchwycić słabe światło, ale zbyt długi może spowodować rozmazanie gwiazd z powodu obrotu ziemi. Eksperymentuj z ustawieniami, zaczynając od około 4-10 sekund.
ISO: Zwiększ wartość ISO, ale bądź świadomy, że im wyższa wartość ISO, tym więcej szumów (ziarnistość) pojawi się na zdjęciu. Warto zacząć od 800 i dostosowywać w zależności od efektu.
Balans bieli: Często automatyczny balans bieli może nie oddać właściwych kolorów zorzy polarnej. Możesz spróbować ustawić go na "chłodniejsze" wartości (niebieskie/zielone tony).
Fokus: Autofokus może mieć trudności w warunkach nocnych. Jeśli jest możliwość, ustaw ostrość manualnie na nieskończoność, aby zapewnić, że gwiazdy/zorza będą ostre.
Kadr: Staraj się umieścić w kadrze jakiś element krajobrazu, na przykład sylwetkę góry, drzewa, czy inne obiekty, które dodadzą zdjęciu głębi i kontekstu.
Bateria: Zimno może szybko wyczerpywać baterię telefonu. Trzymaj przygotowany power bank w ciepłym miejscu, na przykład w kieszeni.
Cierpliwość i eksperymentowanie: Robienie zdjęć zorzy polarnej wymaga eksperymentowania i cierpliwości. Spróbuj różnych ustawień i technik, aż znajdziesz te, które działają najlepiej dla Twojego konkretnego urządzenia i dla aktualnych warunków.
Pamiętaj, że nawet przy wykorzystaniu opisanych technik, ograniczenia sprzętowe smartfonów oznaczają, że osiągnięcie wyników porównywalnych z profesjonalnymi kamerami może być trudne. Jednakże z odpowiednim przygotowaniem i odrobiną szczęścia, możesz być w stanie zrobić całkiem zadowalające zdjęcia tego niesamowitego zjawiska!
_____
Tekst: Łukasz Ciepłuch
Nasze wyprawy z obserwacją zorzy polarnej:
Norwegia: Zorza polarna pod Tromso
Norwegia: Rejs Hurtigruten, Nordkapp, zorza polarna
