Poradnik odpowiedzialnego turysty

• 1. JAK SIĘ PRZYGOTOWAĆ DO WYJAZDU

  Nie da się być odpowiedzialnym turystą, bez bycia turystą świadomym. Podczas podróży kierujemy się zazwyczaj utartą turystyczną wyobraźnią – pewnym wyuczonym sposobem patrzenia na świat. Spróbujmy to zmienić! Od tego jak przygotowani wyruszymy w świat, w dużym stopniu zależy to, jak dobrze go poznamy.

  • przed wyjazdem dobrze jest dowiedzieć się jak najwięcej o miejscu, do którego jedziemy. Warto sięgnąć do źródeł stworzonych przez mieszkańców odwiedzanego przez siebie kraju - przeczytać książkę napisaną przez lokalnego pisarza lub obejrzeć nakręcony tam film lub teledysk.
  • dobrze jest zajrzeć do źródeł niekomercyjnych. Często można tam odnaleźć informacje stworzone nie z myślą o tym, by dobrze się sprzedały, lecz po to, by się nimi z kimś podzielić. Pamiętajmy przy tym, że przedstawiają one zazwyczaj jedynie punkt widzenia autora. Rzeczywistość jest zbyt złożona, by opisać ją mogła nawet najlepsza książka, film czy blog.
  • zastanówmy się nad swoimi oczekiwaniami względem odwiedzanych miejsc i ludzi. Pomyślmy skąd te oczekiwania się w nas zrodziły i czy na pewno są zgodne z tym, co będziemy poznawać. Bardziej odpowiedzialnie jest zmieniać swoje oczekiwania, niż wymagać od odwiedzanego świata przystosowania się do nich.
  • zawsze możesz liczyć na wiedzę i doświadczenie nasze i naszych pilotów. Nie wahaj się ich pytać i radzić – od tego jesteśmy.
• 2. NIE OCENIAJMY ZBYT PRĘDKO

  Sami nie lubimy, gdy ktoś zbyt szybko nas ocenia, zatem i my tego nie róbmy. Choć staramy się jak najpełniej poznać odwiedzane miejsca i kultury, to siłą rzeczy ta sztuka nigdy nam się w pełni nie uda. Będąc tego świadomym, bezpieczniej jest nie formułować przedwczesnych sądów. Możemy bowiem nie tylko się pomylić, ale i kogoś nimi skrzywdzić.

  • Podczas podróżowania postarajmy się unikać generalizujących ocen – świat jest zbyt złożonym zjawiskiem, by dało się go opisać kilkoma przymiotnikami. Jedną z największych wartości podróżowania jest właśnie to, że wracamy z o wiele bardziej skomplikowanym i niejednoznacznym obrazem świata.
  • Po powrocie wiele osób będzie pytało o wrażenia. Tym samym staniemy się narratorami ich turystycznej wyobraźni – swoimi opowieściami ukształtujemy w nich obraz odwiedzonego przez nas miejsca. To bardzo odpowiedzialna rola. Postarajmy się unikać powielania wartościujących stereotypów.
• 3. JAK ODPOWIEDZIALNIE WYDAWAĆ PIENIĄDZE

  Poprzez sam wybór miejsca pozostawienia swoich pieniędzy mamy wpływ na świat. Turysta, czyli konsument na wakacjach, wydając pieniądze oddziałuje bezpośrednio na miejsca, które odwiedza.

  • Pomyślmy o wydawanych pieniądzach, jako o formie wsparcia lokalnych mieszkańców.
  • Kupujmy oraz jedzmy w sklepach i restauracjach należących do mieszkańców odwiedzanych przez nas miejsc. Wielkie międzynarodowe korporacje poradzą sobie bez naszych pieniędzy - drobni handlarze możliwe, że nie.
  • Nie bądźmy chytrzy. Oszczędzanie ma w sobie wartość tylko wtedy, gdy kosztów nie ponosi nikt inny. Pamiętajmy o tym, kiedy się targujemy. To, że ktoś zgadza się sprzedać coś poniżej kosztów produkcji, nie oznacza, że mu się to opłaca. Być może musi spieniężyć towar, by mieć za co wykarmić tego dnia rodzinę.
  • Sprawdźmy, jakie są zwyczaje dotyczące zostawiania napiwków w miejscu, do którego jedziemy. Często właśnie napiwki są podstawą pensji pracowników sektora turystycznego.
• 4. MATKA ZIEMIA

  Zmian klimatu nie sposób dostrzec na pierwszy rzut oka. Podróżując przyczyniamy się zarówno do zmian na skalę globalną, jak i wpływamy na lokalne środowisko. Warto zatem dołożyć starań, by nasz wyjazd był ekologicznie neutralny.

  • W domu oszczędzamy wodę, gasimy światło wychodząc z pokoju. Postarajmy się robić to samo w hotelu, w którym nocujemy, a szczególnie w miejscach, które dotknięte są niedoborem wody lub energii.
  • Postarajmy się produkować jak najmniej śmieci. Segregowanie śmieci też jest coraz powszechniejsze - warto dowiedzieć się, czy w miejscu, w którym przebywamy, jest ono praktykowane i jakimi zasadami się rządzi.
• 5. ZWIERZĘTA NIE SĄ ATRAKCJĄ TURYSTYCZNĄ

  Zwierzęta są często cichymi ofiarami przemysłu turystycznego. Niezwykle trudno jest na pierwszy rzut oka zorientować się, co oglądane przez nas zwierzę przeszło, aby zostało dopuszczone do bezpośredniej pracy z turystami. Najlepiej więc w ogóle nie korzystać z atrakcji turystycznych, w których zwierzę jest formą zabawki. Pamiętajmy też, że najlepsze, co możemy zrobić dla naszych „braci mniejszych”, to jest pozwolić im żyć na wolności.

  • Zastanówmy się, czy obcowanie z „udomowionymi” dzikimi zwierzętami faktycznie sprawi nam radość. Aby złamać psychikę słonia, by był posłuszny, jest on torturowany, aby uspokoić niedźwiedzia, lwa czy tygrysa, dostaje on narkotyki, aby wytresować małpkę, trzeba ją przedwcześnie odebrać od matki.
  • Unikajmy podglądania zwierząt w czasie ich okresów lęgowych. Obojętne czy jest to ptak, żółw czy wieloryb. Dla tych zwierząt jest to bardzo szczególny moment – jego zakłócanie powodować może ogromny stres zarówno u rodziców, jak i u młodych.
  • Nie dokarmiajmy dzikich zwierząt i starajmy się nie hałasować w ich pobliżu.
• 6. JAK BYĆ PARTNEREM SPOTKANIA

  Jedną z największych wartości podróżowania jest możliwość spotkania z drugim człowiekiem. To podczas takich spotkań uczymy się o świecie najwięcej i to one są dowodem na jego złożoność i piękno. Zwłaszcza, że spotykani na naszej drodze ludzie mówią nieraz nieznanymi nam językami, wychowali się w odmiennych kulturach, mają inne wierzenia i systemy etyczne. A przy tym są takimi samymi ludźmi jak my.

  • Nie uprzedmiotawiajmy spotykanych na wakacjach ludzi. Oni nie są należną nam służbą, elementem krajobrazu, obiektem fotograficznym czy ciekawostką. Mają swoją godność i zawsze należy im się szacunek.
  • Podróżując po biedniejszych regionach świata, postarajmy się nie demonstrować bogactwa, które wyrażać się może na przykład w najnowszym modelu aparatu bądź telefonu. Może to wywołać w spotykanych ludziach różne kompleksy, osobiste bądź grupowe, oraz wzmacniać bariery pomiędzy nimi a tobą.
  • Będąc gośćmi w odwiedzanych miejscach, jesteśmy również poniekąd ambasadorami świata, z którego przyjechaliśmy. Postarajmy się pozostawić po sobie jak najlepsze wrażenie.
  • Szanujmy lokalną kulturę i zwyczaje, tak jakbyśmy chcieli, aby przyjezdni szanowali naszą kulturę i zwyczaje.
  • W czasie drogi spotykamy wielu lokalnych pracowników sektora turystycznego - przewodników, kierowców, obsługę hoteli i restauracji lub tragarzy. Postarajmy się, aby praca z nami naprawdę sprawiła im przyjemność.
• 7. JAK DOBIERAĆ PAMIĄTKI

  Przywożenie pamiątek z podróży jest jednym z najważniejszych jej elementów. Często mówi się nawet: pokaż mi swoją pamiątkę z wakacji, a powiem ci, kim jesteś. Jednak przez szacunek do odwiedzanego miejsca nie wszystko warte jest przywiezienia.

  • Czy na pewno chcemy przywieźć ze sobą antyczne przedmioty będące ważnym elementem lokalnych kultur? Być może – pomimo że ktoś zdecydował się je sprzedać – nie warto pozbawiać ich przyszłych pokoleń mieszkańców odwiedzanego regionu. Nie kupując antyków zmniejszamy na nie popyt.
  • Nie kupujmy pamiątek ze zwierząt lub roślin wpisanych do tak zwanej czerwonej księgi, czyli rejestru gatunków zagrożonych. Warto w ogóle zastanowić się, czy pamiątki z istot żywych są najlepszą formą upamiętnienia naszego wyjazdu.
  • Szukając pamiątek, warto odwiedzić lokalne sklepy oznaczone logiem „fair trade” („sprawiedliwy handel”). Kupując w takich miejscach, wspieramy godziwe warunki pracy i zarobki lokalnych producentów.
• 8. JAK ZWIEDZAĆ

  Wybieramy się w podróż po to, aby odpocząć od codzienności i poznać kawałek świata. Zwiedzając pamiętajmy o kilku podstawowych zasadach.

  • Miejsca święte służą przede wszystkim do intymnej relacji wierzących z Absolutem. Powinno zachowywać się w nich z właściwą powagą i bezwzględnie szanować wszelkie religijne zakazy i zasady w nich panujące. Nie traktujmy cudzych rytuałów i modlitw niczym atrakcje turystyczne.
  • Wiele miejsc, które zwiedza się podczas podróżowania, są jednocześnie miejscami cudzej pracy, np. targi czy szkoły. Zróbmy wszystko, aby nasze zwiedzanie nie utrudniło nikomu jego pracy.
  • Podczas odwiedzania parków narodowych czy krajobrazowych pamiętajmy, aby dbać o znajdującą się tam przyrodę. Głównym celem powstawania takich obszarów jest właśnie ochrona znajdujących się tam gatunków zwierząt i roślin, a nie udostępnienie do zwiedzania.
  • Zwiedzając miejsca, w których żyją na co dzień ludzie, uszanujmy ich prawo do prywatności. Dotyczy to przede wszystkim dzielnic biedy oraz wiosek etnologicznych. To, że ktoś wpuszcza nas na swoje terytorium, traktujmy jako zaproszenie do spotkania, wyróżnienie i zobowiązanie wobec gospodarzy.
• 9. JAK FOTOGRAFOWAĆ

  Aparat fotograficzny jest bez wątpienia jednym z najważniejszych elementów turystycznego ekwipunku, a wykonane przez nas fotografie jeszcze długo po powrocie przypominać będą nam najwspanialsze momenty podróży. Są jednak takie chwile, kiedy należy używać obiektywów w sposób odpowiedzialny.

  • Czym innym są wakacyjne zdjęcia wodospadów i gór, a czym innym mijanych ludzi. Każdy człowiek ma prawo do decydowania o swoim wizerunku, dlatego uwieczniając ludzi na fotografii, powinno się zapytać ich o zgodę.
  • Zwracajmy uwagę na informacje dotyczące zakazów fotografowania lub używania flesza. Światło lampy błyskowej zawiera ultrafiolet, co w niektórych warunkach może powodować blaknięcie kolorów.
• 10. JAK POMAGAĆ

  Podróżując po biedniejszych krajach można nieraz spotkać ludzi, którzy w naszej ocenie wymagają pomocy. Jednak odpowiedzialne pomaganie nie jest wcale czymś prostym. Zanim zdecydujemy się pomóc, spróbujmy wcześniej dobrze zorientować się w sytuacji.

  • Najrozsądniejszą pomocą jest wsparcie lokalnych instytucji lub organizacji pozarządowych zajmujących się rozwiązywaniem konkretnych problemów. To pracujący w nich specjaliści najlepiej potrafią zdiagnozować realne zapotrzebowanie, najbardziej efektywne metody i przewidzieć skutki niesienia pomocy.
  • Bądź odpowiedzialny za mijane dzieci. Co to znaczy? Zastanówmy się za każdym razem kiedy decydujemy się dać dziecku jałmużnę. Uspokajając w ten sposób nasze sumienie, wspieramy spiralę żebrania. Kupując od nich pamiątki wspieramy pracę dzieci. Rozdając „cukierki” uczymy je niezdrowej relacji pomiędzy zachodnim turystą, a lokalnymi mieszkańcami. W zamian lepiej poświęć im po prostu trochę czasu.
• 11. W ZGODZIE Z PRAWEM

  Tak jak wymagamy od obcokrajowców odwiedzających Polskę przestrzegania polskiego prawa, tak samo i my, podróżując do innych krajów, powinniśmy szanować tamtejsze przepisy. Nawet jeżeli nie do końca je rozumiemy bądź wydają nam się one absurdalne.

  • Nie podejmuj prób korumpowania lokalnych urzędników lub policjantów. Nawet jeżeli jesteś w kraju, w którym istnieje kulturowe przyzwolenie dla korupcji. Jeżeli masz jakikolwiek problem z prawem, to poinformuj o tym ambasadę oraz pilota. Zrobimy wszystko, aby ci pomóc.
  • Nawet jeżeli ktoś ci zaproponuje i będzie przekonywał, że to bezpieczne lub legalne, nie kupuj nigdy narkotyków oraz nie korzystaj z usług seksualnych. Wiąże się z tym nie tylko ryzyko prawne, ale i zdrowotne.
  • W wielu miejscach poza prawem państwowym istotną funkcję odgrywa również lokalne prawo zwyczajowe. Dowiedz się jak najwięcej na ten temat, aby twój strój, sposób przywitania czy nawiązywania relacji nikogo nie obraził. Jeżeli masz jakieś wątpliwości, zapytaj nas - zawsze służymy Ci wiedzą i radą.